του Αθανάσιου Σκορδά* |

Η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει νοοτροπίες φασόν και εύκολης απομίμησης και να ρίξει βάρος στην επώνυμη εξωστρεφή παραγωγή, αν θέλει να αφήσει πίσω της την κρίση. Να απαλλάξουμε τον παραγωγικό ιστό της χώρας από την νοοτροπία της ήσσονος προσπάθειας. Γράφει ο Αθ. Σκορδάς.

Για να ξεπεράσει την κρίση της, η χώρα έχει ανάγκη από μία πραγματική παραγωγική αναγέννηση, η οποία δεν είναι μόνον θέμα επενδύσεων. Η πραγματοποίησή της προϋποθέτει, πέρα από τις πολιτικές αποφάσεις, και βαθειές αλλαγές σε επιχειρηματικές νοοτροπίες και συμπεριφορές. Τα παρελθούσης χρήσεως εργαλεία του επιχειρείν δεν έχουν πλέον εφαρμογή στην σημερινή πραγματικότητα και άρα ελάχιστα μπορούν να αποδίδουν. Για να βαδίσει η χώρα στην προκοπή, οι ζωντανές παραγωγικές δυνάμεις της χρειάζονται νέες προτάσεις, ώστε να αντιμετωπίσουν κομβικά προβλήματα. Προτάσεις που είναι ανάγκη να διατυπωθούν σε ένα νέο μακροοικονομικό περιβάλλον, το οποίο όμως δεν δείχνει να εξυγιαίνεται.

Με βάση τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι, αν πράγματι θέλουμε να βγούμε από την κρίση κα να μην επιστρέψουμε σε αυτήν, πρέπει να αποβάλουμε συμπεριφορές και πρακτικές που κυριάρχησαν κατά τις προηγούμενες δεκαετίες στην χώρα μας. Να απαλλάξουμε τον παραγωγικό ιστό της χώρας από την«νοοτροπία του φασόν και του χύμα».

Η τάση αυτή, που για χρόνια δέσποζε στην ελληνική οικονομία, πρέπει σταδιακά να μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Διότι η συμπεριφορά αυτή μόνον σε αδιέξοδα οδήγησε. Μάς επέβαλλε να αγοράζουμε φτηνιάρικες απομιμήσεις επώνυμων προϊόντων –επιλογή που φυσιολογικά οδήγησε οι αγορές να γίνονται από το παράνομο εμπόριο λαθρομεταναστών, που εκθέτουν την πραμάτειά τους στα πεζοδρόμια πάνω σε σεντόνια. Η κατάσταση αυτή ήταν στρεβλή και δεν μπορούσε να συνεχιστεί.

Είναι συνεπώς ανάγκη να συμφωνήσουμε ότι, για να έχει μέλλον και προοπτική το επώνυμο προϊόν στην Ελλάδα, οφείλουμε πρώτα απ’ όλα να αλλάξουμε την νοοτροπία που περιέγραψα.

Είναι επίπονη η προσπάθεια –και απαιτεί χρόνο– να πείσουμε και πάλι τον Έλληνα να εγκαταλείψει τον υπερκαταναλωτισμό, τον μιμητισμό. Είναι δύσκολο να πάψουμε να είμαστε οπαδοί του εύκολου και ξαφνικά νααλλάξουμε αναπτυξιακό υπόδειγμα. Δεν είναι απλό από καταναλωτές με δανεικά να γίνουμε παραγωγοί και πωλητές. Παραγωγοί και πωλητές επώνυμων ελληνικών προϊόντων. Πρέπει να απαλλάξουμε τον παραγωγικό ιστό της χώρας από την νοοτροπία της ήσσονος προσπάθειας.

Ήταν φθηνότερο να αντιγράψουμε, παρά να καινοτομήσουμε. Ήταν πιο βολικό να μιμηθούμε, παρά να δώσουμε έμφαση στην ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια. Και επειδή η ευκολία και το άκοπο δεν κυριάρχησαν μόνον στην οικονομία, αλλά σε όλη την κοινωνική μας ζωή, οδηγηθήκαμε σε ένα διαχρονικό έλλειμμα παιδείας και πολιτισμού, σε ένα περιβάλλον κατάρρευσης αξιών, όπου πολλοί θεωρούσαν ότι το γνωστό ζωάκι στο στήθος συνιστά στοιχείο δήθεν κοινωνικής ανόδου –ακόμα κι αν αυτό το ζωάκι δεν ήταν γνήσιο.

Αυτές οι νοοτροπίες, και οι τάσεις υπαγορεύουν, δεν προσφέρουν τίποτε απολύτως στην μεγάλη υπόθεση της ανάπτυξης στην σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης. Μέσα στο νέο περιβάλλον, η ελληνική παραγωγή πρέπει να καταστεί επώνυμη γιατί έτσι θα παράγει υψηλή προστιθέμενη αξία. Το ελληνικό προϊόν, δεν θέλουμε, δεν πρέπει και δεν αξίζει να εμφανίζεται στις διεθνείς αγορές ως ένα φθηνό προϊόν, αλλά ως ένα ποιοτικό προϊόν, που αξίζει τα λεφτά του.

Η εξέλιξη αυτής της σκέψης μάς οδηγεί στα αυτονόητα. Για να γίνουμε παραγωγοί επωνύμων προϊόντων, είναι ανάγκη να επενδύσουμε στην έρευνα και την καινοτομία. Να αφομοιώσουμε τα νέα κριτήρια απόφασης του πελάτη. Να αξιοποιήσουμε το Διαδίκτυο, τόσο σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου όσο και στην πλήρη αξιοποίηση των social media ως εργαλείων διαδραστικής επικοινωνίας των εταιρειών με τους πελάτες τους.

Είμαι βέβαιος ότι αυτά τα θέματα μάς απασχολούν όλους καθημερινά. Ωστόσο, είναι προφανές ότι κάποιοι αναρωτιέστε: «Ωραία η ανάλυση, αλλά πώς θα γίνουν αυτά, με την έλλειψη ρευστότητας, την υπερφορολόγηση και το υψηλό ενεργειακό κόστος που αντιμετωπίζουμε; Πώς μπορούν, όμως, να υπάρξουν δομικές και ψυχολογικές αλλαγές υπό συνθήκες συνολικής κρίσης;».

Πριν απ’ όλα, χρειάζεται η συστράτευση ευρύτερων δυνάμεων για την υπέρβαση μιας παθογενούς περιόδου. Άρα, η υπόθεση δεν είναι μόνο των πολιτικών. Είναι υπόθεση όλων μας. Όλοι, και ο καθένας ξεχωριστά, πρέπει να αποφασίσουμε με ποιους θα πάμε: με τους εραστές της ακινησίας και τους τελάληδες της μιζέριας, ή με τις δυνάμεις της δημιουργίας και της αλλαγής. Και από το βάθος της επιλογής αυτής θα εξαρτηθεί η προς τα έξω διεύρυνση του παραγωγικού μας ιστού –μία διαδικασία που σαφώς ευνοείται από τις τεχνολογικές εξελίξεις αλλά θέλει και αρκετές δόσεις φαντασίας και εφευρετικότητας, που σίγουρα δεν μάς λείπουν.

* Πρώην υφυπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας