της Ρεβέκκας Πιτσίκα* |

Για ακόμα μια φορά, θα προσπαθήσω να περάσω το ίδιο μήνυμα στην κυβέρνηση, αλλά από διαφορετική σκοπιά, ελπίζοντας να γίνει κατανοητό: οι θέσεις εργασίας δεν προκύπτουν ως δια μαγείας. Μετά από δύο δεκαετίες στο χώρο του ανθρώπινου δυναμικού και της αγοράς εργασίας, ξέρω πλέον καλά πώς δημιουργούνται: με έναν και μοναδικό τρόπο – με τη στήριξη της επιχειρηματικότητας.

Προς ποια κατεύθυνση όμως;

Το τελευταίο διάστημα έχουν παρουσιαστεί κάποιες νέες, πρωτοποριακές και καινοτόμες ιδέες, που στηρίζονται μάλιστα σε έξυπνα και ενδεχομένως ρεαλιστικά επιχειρηματικά σχέδια. Πρόκειται για τις λεγόμενες startups που τείνουν να γίνουν μόδα και έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον της τωρινής, αλλά και της προηγούμενης κυβέρνησης.

Υπάρχει όμως μία μικρή λεπτομέρεια που πρέπει όλοι να λάβουν υπόψη: πόσα από αυτά τα επιχειρηματικά σχέδια θα μπορέσουν να γίνουν πράξη; Πόσες startups θα επιβιώσουν, θα αναπτυχθούν και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας; Και αν ναι, σε τι χρονικό ορίζοντα;

Προφανώς η επιχειρηματικότητα είναι ένα σημαντικό μονοπάτι που θα οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση όμως η λύση δεν θα έρθει μόνο από τις νεοφυείς επιχειρήσεις, ιδιαίτερα δε με νόμους, όπως ο πρόσφατος, περί ατομικής ευθύνης ακόμα και των μικροεπενδυτών, που μπορεί να μην μετέχουν καν στη διοίκηση της εταιρείας, αλλά που ευθύνονται ακόμα και με την προσωπική τους περιουσία για τις τυχόν οφειλές της επιχείρησης προς τα ασφαλιστικά ταμεία.

Σε κάθε περίπτωση όμως, μια startup εταιρεία συνήθως δεν μπορεί να αποδώσει άμεσα, να αποφέρει στην οικονομία και να συμβάλλει στην ανάπτυξή της, σε διάστημα μικρότερο της τριετίας. Η επιχειρηματικότητα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα κι έχει αποδειχτεί πώς όλοι οι start uppers, αντιμετωπίζουν τα ίδια λίγο-πολύ προβλήματα παγκοσμίως. Το πιο σημαντικό είναι η έλλειψη γνώσης και εμπειρίας -δεν γνωρίζουν τις δυσκολίες και τα εμπόδια που θα συναντήσουν, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα τα αντιμετωπίσουν, ακόμα και στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχει μια συγκεκριμένη ιδέα, με ένα πρακτικό και βιώσιμο πλάνο υλοποίησης και μια ομάδα, με τις κατάλληλες ικανότητες, δεξιότητες, όραμα και πάθος για να υλοποιήσει το πλάνο.

Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε τις νεοφυείς επιχειρήσεις, γιατί είναι το μέλλον. Εχουμε όμως ανάγκη τις μικρομεσαίες (ΜμΕ), γιατί είναι το παρόν. Οι εταιρείες αυτές ήδη “περπατούν”, που έχουν ήδη δυναμική, χρειάζονται μια μικρή ώθηση για να δημιουργήσουν επιπλέον θέσεις εργασίας άμεσα, γιατί είναι ήδη έτοιμες. ΜμΕ και start ups πρέπει να αποτελούν στην πραγματικότητα τους δύο πυλώνες -τον μεσοβραχυπρόθεσμο και τον μακροπρόθεσμο- μιας ενιαίας στρατηγικής για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και την καταπολέμηση της ανεργίας.

Η πολιτεία έχει καθήκον να στρέψει το ενδιαφέρον της στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες παράγουν ήδη πλούτο και είναι έτοιμες να αναπτυχθούν –σκεφτείτε αν κάθε τέτοια επιχείρηση είχε την δυνατότητα να προσλάβει άμεσα έναν επιπλέον εργαζόμενο, ποιο θα ήταν το οικονομικό και κοινωνικό όφελος για την χώρα μας.

Με ποιον τρόπο μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Καταρχήν πρέπει να διασφαλίσει ένα σταθερό φορολογικό περιβάλλον. Είναι αδύνατον μία επιχείρηση να αναπτύξει τη στρατηγική της όταν δεν γνωρίζει τι φόρους και εισφορές θα πληρώσει όχι απλά για τα επόμενα 3-5 χρόνια, αλλά για τον επόμενο χρόνο. Ενδεικτικό παράδειγμα ο φόρος επιτηδεύματος που θα τον πληρώσουν διπλό φέτος οι υπόχρεοι ελεύθεροι επαγγελματίες αφού η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων αποφάσισε να επιβάλει το τέλος του 2013 που δεν είχε βεβαιωθεί στους τότε επαγγελματίες. Ολες οι κατηγορίες νομικών προσώπων –εταιρείες Α.Ε., ΕΠΕ, Ε.Ε., Ο.Ε.– λοιπόν καλούνται να πληρώσουν το ποσό των 1.000 ευρώ καταμερισμένο σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ένα ποσό που σίγουρα δεν το είχαν υπολογίσει.

Το ίδιο βέβαια ισχύει και με την έκτακτη εισφορά κοινωνικής ευθύνης που θέλει να επιβάλει η κυβέρνηση στις επιχειρήσεις. Η εμπειρία μου από το 2010, όπως ζήσαμε τότε την αγορά εργασίας, είναι ότι ένα μεγάλο μέρος της εισφοράς αυτής μεταφράστηκε σε απολύσεις, όχι μόνο από ελληνικές, αλλά και από πολυεθνικές που δεν είχαν εντάξει τέτοιου είδους κονδύλια στο επιχειρηματικό τους πλάνο και άρα δεν μπορούσαν να τα δικαιολογήσουν ή να τα αντέξουν.

Η στήριξη της επιχειρηματικότητας περνά βέβαια και μέσα από την απλοποίηση της γραφειοκρατίας. Το one – stop – shop μπορεί να υπάρχει στα χαρτιά, αλλά στην πράξη μάλλον δεν φαίνεται να ισχύει: όσοι π.χ. έχουν επιχειρήσει να μετατρέψουν μια ΕΠΕ σε ΙΚΕ, μάλλον θα καταλάβουν τι εννοώ. Για να μην αναφερθώ σε επικυρώσεις επικυρώσεων, γνήσια υπογραφών, έντυπα, σφραγίδες και πρωτόκολλα. Το τέρας του δημοσίου είναι ακόμα κραταιό και ακμαίο. Ποιος επιτέλους θα πάρει μια απόφαση απλοποίησης διαδικασιών και δημιουργίας ξεκάθαρων σημείων αναφοράς; Στο εξωτερικό – π.χ. στις Ηνωμένες Πολιτείες – τα θέματα αυτά έχουν αντιμετωπιστεί εδώ και δεκαετίες, μέσα από δοκιμασμένες τεχνικές. Αξίζει να ψάξετε στο διαδίκτυο για το Small Business Administration στις ΗΠΑ, για να πάρετε μια ιδέα για το πόσο εφικτά είναι τα παραπάνω.

Τέλος, όσον αφορά την κουλτούρα της επιχειρηματικότητας, είναι καιρός να απενεχοποιηθεί η έννοια του κέρδους, καθώς μόνο υγιείς κερδοφόρες επιχειρήσεις μπορούν να προσφέρουν θέσεις εργασίας. Είχαμε κάνει κάποια βήματα σε αυτό τον άξονα τα τελευταία χρόνια, η αίσθησή μου όμως είναι ότι πηγαίνουμε και πάλι ολοταχώς προς τα πίσω. Ο επιχειρηματίας δεν είναι πάντα κλέφτης, φοροφυγάς και απατεώνας, ούτε ζει την μεγάλη ζωή. Συνήθως έχει πολύ άγχος για το πώς θα καταφέρει να ισορροπήσει σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον – όχι λόγω εξελίξεων και τεχνολογικών αλλαγών, αλλά λόγω κακού και πρόχειρου σχεδιασμού από την πλευρά του κράτους, σε επίπεδο στήριξης της επιχειρηματικότητας – ενός σχεδιασμού που δεν υπάρχει, που αποτελείται από σποραδικές κινήσεις και που στερείται συνοχής και στοχοθέτησης.

Με άλλα λόγια, με απλές και δομημένες κινήσεις, η χάραξη μιας ενιαίας στρατηγικής ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, με δύο άξονες – τις ΜμΕ και τα startups – που να έχουν την ίδια προσοχή και στήριξη από το κράτος δεν είναι πυρηνική φυσική. Χρειάζονται τολμηρές αποφάσεις, αλλά και κοινή λογική – πάνω από όλα όμως χρειάζεται εμπειρία για να μην ανακαλύπτουμε τον τροχό από την αρχή. Ο χρόνος δυστυχώς τέλειωσε. Game over.

____________________________________________________________

* H κα Ρεβέκκα Πιτσίκα είναι CEO της Εταιρείας Στρατηγικών Λύσεων Υπηρεσιών Ανθρωπίνου Δυναμικού People for Business